Dit is de eerste regel, oftewel, dit is regel een (1). ################################################################ ################################################################ ##((((((((((((((((#########(((((((((((#########(((#########(((## ##((((((((((((((((########(((((((((((((########((((#######((((## ########(((##############(((#########(((#######((#((#####((#((## ########(((##############((###########((#######((#((#####((#((## ########(((##############((###########((#######((##((###((##((## ########(((##############((###########((#######((##((###((##((## ########(((##############(((#########(((#######((###((#((###((## ########(((###############(((((((((((((########((###((#((###((## ########(((################(((((((((((#########((####(((####((## ################################################################ ################################################################ TimeWasters Online Magazine --------------------------- 8 juli, 1994 Issue #13 Volume 2, Number 2 Copyright (c)1992,93,94, The Incredible Timewasters ~ Uitgever/ Hoofdredacteur........Erlend 'Error Terror' Nagel ~ Redacteur..............................Koen 'Motto' Holtman ~ Beheerder Mailing......................Paul 'Beeeh' Rambags ~ Bijdragers...................................Peter Ahlstrom ..................................Rob Barends ....................Walter 'GigaWalt' Belgers ......................Kees-Jan 'Gwk' Dijkzeul ....................Hans 'MandelBro' Gommeren .............................Margot Lagendijk ................Martin 'Machine Language' Los ......................Rob 'Mr. Fidelio' Nauta ..............................Peter Negenborn .......................Reinier 'Meeltje' Post ..........................Harry 'Wave' Wevers ====== Inhoud ====== Editoriale noot...................... regel 61 !Computing........................... regel 86 Error van de maand................... regel 302 Ongedimensiedheid.................... regel 373 Shampoo en zo........................ regel 505 Boekbespreking....................... regel 557 De rechtszitting..................... regel 619 Giga's MuziekRubriek................. regel 836 Schrijvers in de schoolbanken 2...... regel 908 Lol met dimensies.................... regel 952 TimeWasters SportBrasDag............. regel 1268 Spel/filmbespreking.................. regel 1352 Roddels!............................. regel 1404 Offici"ele Informatie................ regel 1473 ----- ----- ----- Editoriale noot --------------------- ---- Door Erlend Ondanks dat er geen vaste verschijningstijdstippen zijn voor de TOM zit de redactie elke keer weer tegen een soort kunstmatige dealine aan te hikken. Dit keer is de 'schuldige' Paul! Hij gaat morgen zeilen en komt pas over een hele tijd weer terug. En iedereen heeft al zolang moeten wachten... Zelfs ik vind het lang. Dus daarom vandaag nog deze TOM. Dit keer is er weer een nieuwe schrijver bij. Mandelbro schreef een boekbespreking en ik hoop dat je daar net zoveel plezier aan beleeft als Mandelbro beleefde aan het lezen van het boek. Verder deze keer nog een hoop vaste rubrieken zoals de Roddels! en de muziekrubriek. Een special over dimensies en vanzelfsprekend een verslag van de rechtszitting in Amsterdam, waar twee computerhackers terecht stonden. We openen zoals elke keer weer met de Computing! van Martin 'Machine Language' Los. Martin is helaas ziek en wij wensen hem van harte beterschap. Stuur Martin een kaartje of een e-mailtje! (los@hp.nikhef.nl) Erlend, Eindhoven ----- ----- ----- !Computing ---------------- ---- Door Martin 'Machine Language' Los Welkom bij deze nieuwe !Computing, de vaste rubriek in de TOM met korte stukjes over algorithme's, computerfolkore etc. etc. etc. Deze keer *niet* zoals aangekondigd de special over data encryptie. Een uitgebreide special vergt altijd wat meer tijd en dat heb ik op dit moment helaas niet, but don't worry it's in the !Computing queue ... In deze !Computing dus, zoals gewoonlijk, een verzameling kleine stukjes. * MAGISCHE VIERKANTEN Ongetwijfeld ken je het bekende 3x3 magische vierkant 8 1 6 3 5 7 4 9 2 De getallen 1 tm 9 zijn zo opgesteld dat de som van alle rijen, kolommen en de twee hoofddiagonalen 15 bedraagt. De methode om dit soort vierkanten te maken laat zich voor vierkanten met een oneven aantal zijden gemakkelijk generaliseren. Het onderstaande C-programaatje print magische vierkanten van willekeurige oneven grootte, geef hiervoor het aantal rijen (=kolommen) als argument mee. /***********************************************/ /* Produceer Magisch Vierkant voor oneven orde */ /* (P) 1994 Martin Los */ /***********************************************/ #include #include #include static char f[5]=" %0d"; int main(argc,argv) int argc; char *argv[]; { register int orde,rij,kolom,t; int som; orde=atoi(argv[1]); f[2]='1'+(char)(2*log10((double)(orde))); som=(orde*orde*orde+orde)>>1; printf("Magisch Vierkant (Som=%d)\n\n",som); for( rij=1; rij<=orde; rij++) { for( kolom=1; kolom<=orde; kolom++) { t=(orde>>1)-kolom+rij; if (t<0) t+=orde; printf(f,1+(t%orde)+orde*(((orde-3)/2+rij+kolom)%orde)); } printf("\n"); } return(0); } * MODULAR ARITMATHIC Modular Arithmatic is een systeem waarin uiteindelijk alleen restwaardes belangrijk zijn. Zo is bijvoorbeeld in modular 5 arithmatic het getal 13 gelijk aan 3, omdat 13 MOD 5 = 3 (13-2*5=3). RSA encryptie (zie een toekomstige TOM) gebruikt by (de)codering machtsverheffen in de context van modular arithmatic. Zo kan het bijvoorbeeld voorkomen dat je 25 2001 MOD 3713 (Dat is dus 2001 tot de macht 25 modulus 3713 ) moet berekenen (het antwoord is 1810). Met de hand is dit voor kleine getallen in principe nog wel te berekenen, omdat voor een willekeurige a en n geldt : a^25 MOD n = (a*a^24) MOD n = (a*a^8*a^16) MOD n = = ((((a^2*a)^2)^2)^2*a) MOD n = = (((((((a^2 MOD n)*a) MOD n)^2 MOD n)^2 MOD n)^2 MOD n)*a) MOD n Je kunt dus steeds tussenresultaten 'MODden', in een algorithme in C ziet dit er in het algemene geval als volgt uit : int modexp(int a, int x, int n) { int r=1; while (x>0) { if (x%2 == 1) r = (r*a)%n; a = (a*a)%n; x/=2; } return r; } Meer informatie over het gebruik van modular arithmatic is te vinden in: Applied Cryptography - Bruce Schneier Algorithms - Sedgewick The Art of Computer Programming - D. Knuth * BOEKENKAST VAN EEN HACKER/TIMEWASTER Als verjaardagskado kreeg ik van een vriend dit jaar 'The New Hacker's Dictionary' (2nd edition) door Eric S. Raymond. Dit book is de voortzetting op 'The Hacker's Dictionary' door Guy L. Steele ('Gliss') en bevat nu ook veel jargon uit de huidige UNIX, C en Internet wereld. Over de leesgewoonten van een typische hacker schrijft dit boek : -- Omnivorious, but usually includes lots of science and science fiction. The typical hacker household might subscribe to Analog, Scientific American, Co-Evolution Quarterly, and Smithsonian. Hackers often have a reading range that astonishes liberal arts people but tend not to talk about it as much. Many hackers spend as much of their spare time reading as the average American burns up watching TV, and often keep shelves and shelves of well-thumbed books in their homes. -- TimeWasters zijn bijna synoniem met hackers zoals uit de grote verscheidenheid en het oog voor detail in de artikelen van al onze vaste bijdragers blijkt. Ook in mijn eigen boekenkast heb ik boeken van zeer verschillende genres staan. Een aantal interessante zijn : o The Double Helix - James D. Watson Een fascinerende beschrijving van de wetenschappelijke wedstrijd tussen Watson/Krick en Pauling om als eerste de dubbele alfa-helix structuur van DNA te vinden. Het boek geeft inzicht in het hectische leven van wetenschappers en in de structuur van DNA voor de leek. Slechts 140 bladzijden klein is het, dus je leest het in 1 keer uit. o Quincunx - Charles Palliser Een 1200 bladzijden dikke pil geschreven in het mooiste Engels dat ik ooit gelezen heb. Een familie roman in 19de eeuwse stijl dat op intrigerende wijze langzamerhand het geheim onthult achter een geheim document dat het lot van 5 families beslecht. De familiestambomen en de namenlijst achterin heb je echt nodig, vooral als je het boek enige tijd weglegd hebt. Hoe kon Palliser zo'n gecompliceerd boek in een eindige tijd schrijven? o Erotica - Anais Ninn Meer dan alleen literaire porno. Dit boek bevat meerdere erotische verhalen, beschreven zowel uit vrouwelijk als uit mannelijk perspectief. Een warme aanrader voor beide seksen. o The Dark Half - Stephen King Minder bekend dan 'It' en 'The Stand'. Thad Beaumont, schrijver van horror verhalen, krijgt problemen met George Stark, zijn boosaardige schrijvers alter ego. Vol met originele uitspraken door Stark : 'Any fool with fast hands can take a tiger by the balls, but it takes a hero to keep on squeezing' en geschreven in vlotte SK stijl. o De Re Atari - APX-90008 (= een boek uit de Atari APX Library) Dit boek heb ik in '83 uit de US besteld en is 'A guide to effective programming for the Atari 400/800 Homecomputer'. Erg compleet en vol met basis informatie die me later bij andere computersystemen te pas kwam : (display list) interrupts, player missile graphics (= sprites in non-Atarish), (hardware) scrolling, soundfilters, het DOS en een appendix over Atari's 300 baud(!) stereo(!) cassette recorder. Zal wel niet meer te krijgen zijn en alleen voor pre-Atari ST freaks. o No One Here Gets Out Alive - Jerry Hopkins & Danny Sugarman De biografie van de legendarische 'Doors' zanger Jim Morrison. Dit boek werd mij ooit aangeraden door een Engels fysicus! Het beschrijft op intrigerende wijze Jim's wilde leven, zijn poetische denkwereld en zijn geheimzinnige zelfmoord in Parijs. o Contact - Carl Sagan Een van mijn favoriete SF boeken over het contact met een buitenaardse beschaving. Het boek gaat over het ontrafelen van een buitenaardse boodschap en de consequenties die dat heeft. Onthult tevens het cosmische geheim verborgen in de decimalen van pi. Leest 't en je weet 't! o The Bridges of Madison Country - Robert James Waller Een ontzettend romantisch (en triest) verhaal over een korte zomerse ontmoeting, die een levenslange passie induceert, tussen een vrouw en een mysterieuze fotograaf/globetrotter. Geloof me, je zult er nog lang met een warm hart over nadenken ... o The Catcher In The Rye - J.D. Salinger Het controversiele boek uit de Amerikaanse literatuur dat de 'slang'- gedachten wereld van Holden Caufield, een cynisch student, beschrijft. Erg grappig en vol met levendige beschrijvingen van situaties en karakters. Lees dit boek *niet* als je nog moet leren voor een tentamen, het werkt erg demotiverend!! Vreemd detail : Mark Chapman droeg dit boek bij zich toen hij John Lennon vermoordde. o The Talented Mr. Ripley - Patricia Highsmith Het eerste boek uit PH's Ripley serie. Thomas (Tom) Ripley is een handige jongen die verzeilt raakt in moord en bedrog. Het knappe is dat Patricia Highsmith haar Ripley verhalen zo opbouwt dat ze er in slaagt je ervan te overtuigen dat Ripley niet anders kon handelen in zijn penibele situaties. * CLIVE SINCLAIR STRIKES AGAIN ... Na de Sinclair Q(uantum)L(eap) en het electrische trap-autootje, gaat er al geruime tijd het gerucht dat Clive Sinclair weer met iets spectaculairs bezig is. Uit de Sunday Times van 2 maanden geleden : Sunday Times, 24/04/94. "SIR CLIVE SINCLAIR, one of Britain's most colourful entrepreneurs, has joined the growing band of inventors who are challenging Intel's domination of the microprocessor market. He claims to have developed a microchip that runs twice as fast as Intel's lates Pentium processor but costs just $25 (UKP17), 3% of the Pentium's price, writes John Stansell" Summary: o Licensed to Seattle based MTI o Aimed at multimedia and high-speed graphics sectors as well as comms and database servers. o 7600, 32 bit Risc design. o Will run existing OSs and apps. o Faster than current chips. o 3 square millimetres. o 200MIPS. o 100,000 transistors. Tot de volgende !Computing, .Machine Language, Amsterdam, los@hp.nikhef.nl ----- ----- ----- Error van de maand ------------------------ Deze keer een verzameling errors zonder duidelijk thema. UNIX: ld.so: swap space exhausted for mmap data of /usr/lib/libc.so.1.8 WP voor windows bij het afsluiten: Wijzigingen opslaan in XXXXXXXX.W51 - niet gewijzigd? xdvi onder UNIX: [1]xdvi: unknown op-code 255, offset 169679 UNIX: Zo'n tien jaar geleden, toen ik op een support afdeling werkte, belde mij een client en rapporteerde de error "Shut her down, Clancy, she's a'pumpin' mud !!" komende vanuit een UNIX operating system. Het bleek dat dit een soort breakpoint was, bedacht door een programmeur om te helpen met O.S. debug. Helaas was de error message niet uitgewist voordat de software in productie ging. Erger nog was dat de oorzaak van de error niet meer had mogen voorkomen in de productie versie van de software. Maar, aan de positieve kant, zonder de error zou het waarschijnlijk (te) lang geduurd hebben om het probleem op te lossen. In dit geval was de client weer "up and running" binnen het uur. UNIX: 554 mail died because of kill (9)--requeueing message LaTeX: ERROR: Extra \endgroup. met in de LaTex .log file: Things are pretty mixed up, but I think the worst is over. mosaic: this display is to wierd PC kloon: SYSTEM ERROR: Value of bit 3 from byte $f640d is 2. En de error van de maand, op een Macintosh (system 7) met een gemengd Japans-Engelse OS versie: The application 'unknown' has unexpectedly quit due to an unknown error ----- ----- ----- Ongedimensiedheid ----------------------- ---- Door Koen Holtman Wat is `ongedimensiedheid'? Een woord dat ik zojuist bedacht heb! Het past in het volgende rijtje: - ongeletterdheid - ongecijferdheid - ongedimensiedheid Ongeletterdheid wordt in talloze blaadjes en publikaties bestreden, van `de spannende verhalenkrant voor kleuters' tot en met zwaar gesubsidieerde literaire maandbladen, die naar het schijnt voornamelijk door bejaarden gelezen worden. Als je ongeletterd bent, is er in culturele zin iets met je mis. Ongecijferdheid (geen inzicht hebben in de betekenis van getallen en statistische grootheden) is niet minder erg, maar sociaal gezien is het iets meer aanvaardbaar. Het wordt voornamelijk bestreden door wiskundigen, die (terecht) vinden dat ongecijferde mensen voor een belangrijk deel nog in de middeleeuwen leven. Typische symptomen van ongecijferdheid: niet het verschil weten tussen een miljoen en een miljard, geloven in astrologie, de krasloterij. Ongedimensiedheid (engels: indimensionacy) is het gebrek aan inzicht in dingen met dimensies. De meeste mensen kennen wel de huis tuin en keuken tweedimensionale en driedimensionale ruimtes, maar dan houdt het al snel op. Symptomen van ongedimensiedheid: onder de indruk zijn van systemen met meer dan 3 variabelen, in het bijzonder als de vierde variabele de tijd is. Mensen die zeggen `Vierdimensionaal? Daar kan ik me niks bij voorstellen'. Het zinsdeel `komt uit andere dimensie' als verklaring van iets zweverigs. Heel veel dingen (including het heelal) hebben meer als drie dimensies. Mensen die zich bij vierdimensionaal niks kunnen voorstellen, hebben dan ook een culturele blinde vlek. En dat terwijl ongedimensiedheid echt niet zo moeilijk te verhelpen is, je moet gewoon wat oefening met dimensies krijgen. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, is er namelijk niks mystieks aan dimensies: een dimensie is gewoon een wiskundig bouwelelent. Een structuur met vier dimensies is net zo opzienbarend als een voertuig met vier wielen. - _ - Over onge/cijfer/dheid zijn een paar boeken van wiskundigen verschenen, met vaak heel grappige voorbeelden van de hoe er in reclame misbruik van gemaakt wordt. A.K. Dewdney: 200% of nothing : an eye-opening tour through the twists and turns of math abuse and innumeracy John Allen Paulos: Innumeracy : mathematical illiteracy and its consequences (er is ook een nederlandse vertaling van) Die wiskundigen behandelen trouwens niet het gebrek aan inzicht in getallen alleen. Onder `ongecijferdheid' verstaan ze een algemeen gebrek aan logisch/wiskundig inzicht, eigenlijk zou `onwiskundigheid' een beter woord zijn voor wat ze bedoelen, maar de relatie illiteracy <--> innumeracy is veel te mooi om te laten liggen. Bovendien betekent `illiteracy' ook niet alleen dat je niks van letters snapt, het dekt veel meer. Je kunt je nu afvragen waarom ik zo'n ophef maak over `indimensionacy', die wiskundigen hierboven zouden het waarschijnlijk als een vorm van `innumeracy' zien. Ik kom er mee omdat ik eerlijk gezegd niet zo tevreden ben met de boeken van die wiskundigen. Er staan wel leuke dingen in, maar op de een of andere manier zijn ze mij net iets te prekerig. Waarschijnlijk komt dat ze zich concentreren op getalbegrip en statistisch inzicht. Natuurlijk belangrijke delen van de wiskunde, maar in het grotere logisch/wiskundige geheel waar ook zaken als informatica en natuurkunde inzitten, is het mij wat te parochiaal. Om te beginnen houd ik niet zo van kansrekening. Maar, wat veel erger is, ik vind getallen maar een oninteressant datatype. Als informaticus en computerjunkie vind ik datatypen zoals tekst veel belangrijker. Bovendien heeft de mensheid zich al minstens 4000 jaar druk gemaakt over getallen, het nieuwe is er wel een beetje af. Bovendien hebben getallen een hopeloos eenvoudige structuur, vergeleken bij de de gehele getallen hebben zelfs e-mail adressen al een wonderlijk interessante constructie. - _ - Al met al kan ik me dus niet zo druk maken over getallen. Ik strijd liever tegen de door die wiskundigen verwaarloosde ongedimensiedheid. Ik ben niet geinteresseerd in getallen, maar in variabelen. En variabelen en dimensies zijn heel nauw verbonden. Een computergeheugen wordt vaak als een kaartenbak gezien, waarbij elke geheugencel een kaartje is met een getal erop. Maar dat is een hopeloos stoffige, kantoorboekhouderige manier om het voor te stellen. Ik tik deze tekst op een 33 MHz computer met ruwweg 8 Mb geheugen. Ik stel me het geheugen voor als een 8.388.608-dimensionale ruimte, met daarin een punt dat de toestand van de computer weergeeft. In elk van die dimensies kan dat punt 256 verschillende posities innemen. Het punt maakt bovendien een dansje door die 8.338.608-D ruimte, met 33.000.000 stappen per seconde. De wereld wordt er heel wat interessanter op als je hier en daar wat dimensies toepast. Er is niks mystieks aan vierdimensionale ruimtes, je kunt er juist een hoop plezier in hebben. Daarom begin ik in deze TOM een artikelenreeks `Lol met dimensies', bedoeld voor mensen die gedimensied zijn of het willen worden. Ongeletterdheid en ongecijferdheid worden al elders bestreden, maar voor zover ik weet is de TOM het eerste blad dat zijn verantwoordelijkheid als cultuurdrager neemt en zich voor de gedimensiedheid inzet. ----- ----- ----- Shampoo en zo ------------------- ---- Door Erlend Ik kan me niet voor stellen dat ik de enige ben die deze tik heeft. Als ik onder de douche wakker sta te worden, lees ik heel vaak de achterkant van shampoo flesjes. En van shower & lotion tubes kan ik niet genoeg krijgen. En zelfs al ben ik dan meestal niet zo wakker, na een aantal keren gaan je dan toch van die dingen opvallen. Niet alle tubes zijn zo raar, maar een paar wel. De tubes liegen!!! En om dat te kunnen doorzien hoef je niet eens zo gek veel vreemde talen te kennen. Neem bijvoorbeeld eens de 'facial scrub' van Aapri. Dat is lekker spul, maar niet te vaak gebruiken want dan is het maar facial schraal. De ingredienten: voor de Fransen zit er 3% abrikozenpittenpoeder (wat is dat een mooi lang woord trouwens) in, maar de Italianen komen meer te weten van het geheim. Bij het Italiaanse verhaal op de tube staat ook nog dat er 2% abrikozenpittenolie in de prut zit. Nederlanders en Duitsers krijgen ofwel nepspul, ofwel ze hoeven niet te weten wat er in zit. Nederlanders en Duitsers moeten blijkbaar wel weten hoe VAAK ze het spul moeten gebruiken. In Nederlands is het marktaandel Aapri blijkbaar nog niet zo groot, want wij mogen het spul zo vaak gebruiken als we zelf denken dat nodig is, waar de Duitsers het spul 2 tot 3 keer per week mogen gebruiken. Aapri is niet de enige tube die het bont maakt, Shower & Lotion van OIL of OLAZ is al niet veel beter. Ook hier staan weer in 4 talen 4 verschillende beschrijvingen. Zo zijn blijkbaar in Frankrijk en Nederland de reclamecode commissies strenger dan in Duitsland en Italie, want wanneer in de beschrijving staat dat de hydraterende bestanddelen door de huid worden opgenomen staat er met een sterretje een noot bij dat de vloeistoffen alleen door de bovenste lagen van de opperhuid worden opgenomen. Dat is dus een HEEL dun laagje. De Fransen krijgen wel dat lekkere jonge gevoel over hun HELE lichaam, terwijl dat bij de Nederlandse beschrijving maar opengelaten wordt. Trouwens, ik heb na het jarenlange lezen van de potjes wel een idee waarom vrijwel altijd Nederlands, Duits, Frans en Italiaans op dezelfde potjes staan. De landen liggen toch niet echt dicht bij elkaar. Maar zowel Gilette als Procter & Gamble werken ook in Zwitserland. En wat spreken ze in Zwitserland? Het merendeel spreekt daar tenminste 1 van 3 talen, Duits, Frans of Italiaans, dus die moeten sowieso op die potjes. Duitsland, Oostenrijk, Frankrijk en Italie worden ook meteen meegenomen. En om voor Belgie nu speciaal potjes te maken zal wel teveel moeite geweest zijn dus al die potjes hebben ook Nederlands er op. Efficient he? Nu nog er aan werken om alle talen dezelfde tekst te geven. Erlend, Den Bosch ----- ----- ----- Boekbespreking -------------------- ---- Door MandelBro Laatst toen ik afstudeerde (dat gebeurt ook wel eens) kreeg ik van mijn familie de nodige geldsmiddelen om vrij naar keuze uit te geven aan ontspanning brengende zaken (hetgeen niet meteen bier hoeft te zijn). De volgende dag dus liep ik in een winkelstraat wat rond te kijken tot ik een boekwinkel tegenkwam en daar maar meteen binnendook. Zoals altijd loop ik dan eerst naar de Engelstalige sectie en omdat ik daar niets interessants tegenkwam keek ik wat rond. Bij het rek met de nieuwste aanwinsten aangekomen liep ik er plots tegenaan; een fonkelnieuwe uitgave (eerste druk, dus gebonden) van Frederick Forsyth's "The fist of God". *KNAL* *auw*. Ik heb dat boek meteen afgerekend en toog er enthousiast mee naar huis om het in een ruk (niet doordenken) uit te lezen. Nu twee weken later heb ik het dan uit en voel ik de plicht om andere boekenliefhebbers wat van dit prachtige boek te vertellen. Het boek gaat over de golfoorlog en geeft verklaringen voor een aantal zaken die toen plaatsvonden; zoals het uitstellen van de grondoorlog op het laatste moment, waarom de geallieerden niet doorstootten naar Bagdad om voor altijd met Saddam af te rekenen, en ook waarom na al de intensieve luchtaanvallen Irak toch behoorlijk veel oorlogsmaterieel overhad. Heel knap worden de verschillende betrokken nationaliteiten en geheime diensten besproken. De agent in Bagdad die voor grof geld informatie doorspeelt naar de Amerikanen blijkt aan het eind van het boek een zeer gevreesde Iraakse schurk te zijn! Maar hij blijft dan ook niet in leven en daar zorgt de Mossad wel voor die zelf via slinkse wegen de dollars van de Amerikanen in de wacht sleept zonder dat die daar achter komen. De titel verwijst naar een geheim wapen waarvan het westen denkt dat Irak dat nooit verworven kan hebben, namelijk een atoombom en dat wordt pas laat onthuld. Ook het beruchte reusachtige kanon waarvan onderdelen in heel Europa werden onderschept speelt een rol en het blijkt zelfs dat een zo'n kanon toch in zijn geheel door de douane is gekomen. Een paar dingen blijven echter onduidelijk; b.v. waarom de scuds die op Israel werden afgevuurd geen gifgas bevatten, waarom er helemaal geen gifgas of biologische wapens weren ingezet door Irak. Duidelijk is dat Irak niets te verliezen had en Saddam ging dan ook tot het uiterste om Amerika gigantisch af te laten gaan, hetgeen ook bijna was gelukt. In ieder geval had een Amerikaans schip 4 kruisraketten aan boord met kernkoppen en aan Saddam was te kennen gegeven dat die zouden worden gebruikt als er chemische of biologische wapens zouden worden ingezet. Toch trachtte het westen zo weinig mogelijk burgerdoelen te raken en ik vraag me af hoe Amerika zijn gezicht had kunnen redden als het die kernwapens had gebruikt. Winst voor Saddam bestond namelijk in aanzienlijk gezichtsverlies voor de Amerikanen. Speciaal aandacht is er voor de acties van de SAS, de Special Air Service die eigenlijk verantwoordelijk was voor het uitschakelen van de scud lanceerplatforms en niet de luchtaanvallen. Het boek wordt dan ook opgedragen aan de nabestaanden van gevallenen van deze eenheid. De hoofpersonen komen zeer goed doch zakelijk uit de verf en voor wie dit genre verhalen kan waarderen is het boek zeer de moeite waard. De Nederlandse uitgave heeft de titel 'De vuist van God' meegekregen maar echte liefhebbers lezen natuurlijk altijd de originele versie, vertalers slaan nu eenmaal vaak en niet altijd onvermijdelijk de plank mis. MandelBro ----- ----- ----- De rechtszitting ---------------------- ---- Door Paul 'Rtfm' Rambags Dit artikel gaat over de rechtszitting tegen twee TimeWasters, Rob en Harry, die terechtstonden wegens vermeende poging tot computerinbraak (hacken), op 3 mei 1994 in het kantongerecht te Amsterdam. Rob en Harry zijn op 27 januari 1992 gearresteerd omdat ze bronto.geo.vu.nl hadden gekraakt en die machine gebruikten als opstapje naar de rest van de wereld. Na enkele dagen vastgezeten te hebben werden ze toen weer vrijgelaten in afwachting van een proces, terwijl hun in beslag genomen apparatuur slechts ten dele werd teruggegeven. De pers besteedde destijds veel aandacht aan die arrestatie omdat voor het het eerst in Nederland computercriminelen zouden worden aangepakt. Deze rechtszaak had een voorbeeld moeten worden, een snelle veroordeling van Rob en Harry had het begin moeten worden van de aanpak van computercriminelen. Het is echter heel anders gelopen. Niet alleen werd de zaak van Rob en Harry een langdurige slopende kwestie, het bleek zelfs dat de Nederlandse wetgeving helemaal niet toereikend was voor de aanpak van computercriminaliteit en inmiddels is er een speciale wet ontwikkeld waarin het kraken van computers wordt verboden en bestraft. Een van onze ereleden, prof. Franken, heeft een belangrijke rol vervuld in de totstandkoming van deze wet. Hij was het hoofd van de adviescommissie. Dankzij activiteiten van de TimeWasters is in deze wet een passage opgenomen waarin het hacken via een modem extra zwaar wordt bestraft. Zie ook TOM 6 van 9 maart 1993. Hoewel het tevoren bekend was dat de rechtbank pas twee weken later uitspraak zou doen, waren toch veel TimeWasters heel vroeg opgestaan en naar Amsterdam gereisd om Rob en Harry moreel te steunen. Ik was al een dag eerder naar Amsterdam gegaan, want ik heb een enorme hekel heb aan heel vroeg opstaan (de zitting begon om 09.00 uur en omdat het niet bekend was hoe druk het zou worden wilden we er al om 08.00 uur zijn om zeker van een plaatsje te zijn) en bovendien kun je 's ochtends niet met een rail-aktief-kaart reizen. Mijn vriend Jan-Pieter, bij wie ik had overnacht, ging ook mee. Om 07.30 uur waren we op station Amsterdam Zuid WTC, dat op 10 min. lopen van het kanton- gerecht ligt en daar troffen we meteen al een heleboel TimeWasters, nl. Guido, Guido, Walter, Ivana, Paul, Oscar en Gregor. We waren veel te vroeg in het paleis van justitie, daar was echt nog helemaal niets te doen. We hadden een uur later kunnen opstaan. :( Koen en Wietse kwamen wat later ook nog binnen. Wietse was de deskundige van Rob en Harry. Om 08.30 gingen we naar de rechtszaal, de 5e meervoudige kamer B. De publieke tribune was op de eerste verdieping en je moest helemaal buiten omlopen en wenteltrapje op om er te komen. De tribune was een balkon met twee rijen stoelen. Er bleek daar nog een andere tribune te zijn, die door een groot raam gescheiden was van de rest van de zaal. Waarschijnlijk worden daar de echte zware jongens berecht. :) Om 08.55 zagen we een eerste glimp van Harry en Rob - ze kregen de zaal te zien onder begeleiding van een vrouw met de stem van Ouwerkerk-Dijkers. (Dat is best wel rustgevend lijkt me. :) Inmiddels waren er meer mensen bijgekomen, waaronder Rob Eijkman alias Imperator (gaaf zag ik die ook eens!), Cindy Maas en Dagmar te Lintum (vrienden van Harry, Cindy studeert rechten in Nijmegen). Wouter de Vaal en Pascal Thomas kwamen tijdens de zitting ook nog binnen, ik had hen een routebeschrijving gegeven maar die waren ze vergeten of zo. :) De beruchte RGB kwam ook kijken. (Als voorbereiding op zijn eigen zaak?) Om 09.10 begon de zitting. Vanaf de tribune kon je alleen het voorste deel van de zaal zien - de rechter (of liever het rechtscollege, er zaten daar 4 personen, waarvan 3 vrouwen, zelfs de rechter was een blondine (hoi Oscar!)), de officier van justitie (de vertegenwoordiger van het Openbaar Ministerie, verder afgekort tot OM) met een enorm dossier dat waarschijnlijk enkele gelogde sessies bevatte, de advocate van Harry en de advocaat van Rob, de tekenaar die Rob, Harry en hun advocaten vastlegde en Rob en Harry zelf. De anderen (o.a. Wietse) konden we niet zien. De tekening die de tekenaar maakte is verschenen in de Telegraaf; ik heb die gescand en wilde hem als bijlage bij deze TOM doen, maar dat ging niet door. :( Er zitten nl. copyright- en/of auteursrechten op en de tekenaar vroeg f 100 excl.. Dat kunnen we niet betalen, want we hebben geen inkomsten, de TOM is gratis. (Kennelijk kan de Supremum dat _wel_ betalen.) Nu is er een andere bijlage: "Justitie & The TimeWasters". :) De gemailde bijlage is zwart/wit en heeft een slechte resolutie. Voor een betere kleurenscan verwijs ik naar de TimeWasters' gopher directory, zie de offici"ele informatie. De rechter begon met Harry en Rob te vragen zij wel echt Harry en Rob waren en toen zij dat bevestigd hadden zei ze dat zij verder geen vraag meer hoefden te beantwoorden. Daarna werd het woord aan de advocate van Harry gegeven. Die hield een uitgebreid pleidooi waarin ze het OM beschuldigde van `totale inactiviteit', waardoor de verdachten onredelijk lang in onzekerheid hadden verkeerd. Ze stelde dat het OM niet ontvankelijk verklaard moest worden (d.w.z. dat de rechtzitting zou moeten worden be"eindigd zonder tot een vonnis te komen) omdat er teveel tijd tussen de arrestatie en de uitein- delijke zitting was gaan zitten, nl. meer dan twee jaar. Zij beriep zich hierbij op eisen omtrent de `redelijke termijn' die het Straatsburgse mensenrechtenhof stelt bij de nakoming van het Europese verdrag tot bescher- ming van de mensenrechten en fundamentele vrijheden, en op uitspraken van de Hoge Raad (het hoogste gerechtscollege in Nederland). De officier van justitie wilde uiteraard w`el ontvankelijk verklaard worden en stelde dat niet de datum van deze zitting (3 mei 1994) maar de datum van de uitreiking van de dagvaardigingen (voor Harry en Rob resp. 15 en 18 januari 1994) als einddatum moest worden aangemerkt. Dat zou dan uitkomen op net iets minder dan twee jaar tussen aanhouding en dagvaardiging. Hij voegde daaraan toe dat de zitting speciaal op verzoek van Harry was uitgesteld vanwege tentamens. De officier verklaarde deze lange periode van twee jaar min of meer door erop te wijzen dat hij geen deskundige had kunnen vinden. Politiemensen zijn afhankelijk van deskundigen voor het destilleren van concrete aanklachten uit enorme stapels logfiles, want zij weten zelf meestal bijster weinig van computersystemen en hun beveiliging. De deskundige die als eerste door het OM was benaderd liet het afweten, omdat de zaak te ingewikkeld zou zijn. Hij zei dat het onmogelijk was een rapport over deze zaak te maken. Evenzo verging het de tweede door het OM aangewezen deskundige. Beide deskundigen hadden maanden inwerktijd nodig gehad. Verder verweet de officier van justitie Rob en Harry dat zij zelf niets van zich hadden laten horen en dus niet geprobeerd hadden snel tot een rechts- zitting te komen. De advocate van Harry bleef erbij dat er meer dan twee jaar verstreken was en baseerde zich hierbij op de datum van de aan haar gerichte copie van de dagvaardiging nl. 9 februari 1994, en dat het OM derhalve nog steeds niet ontvankelijk verklaard diende worden. Ze trok de deskundigheid van de door het OM aangewezen deskundigen in twijfel, want juist van een deskundige zou je mogen verwachten dat hij geen maanden inwerktijd nodig heeft. Verder stelde ze dat een nieuwe wet de activiteiten van Harry en Rob strafbaar maakt, waarom zou je hen dan nu nog vervolgen? De advocaat van Rob was het niet eens met de officier van justitie dat Rob en Harry niets van zich hadden laten horen, zij hadden er immers op aange- drongen dat de in beslag genomen apparatuur teruggegeven zou worden. De officier bevestigt dat, maar verweet Harry en Rob dat zij niets hadden gedaan om tot een behandeling van de zaak te komen. Om 09.35 uur schorstte de rechter de zaak tot 10.00 uur om zich te beraden. Toen gingen we even een kop koffie drinken o.i.d. en konden we tevens even met Rob en Harry praten in de hal van het paleis van justitie. Hun advocaten gaven hen ongeveer 75 % kans dat het OM inderdaad niet ontvankelijk verklaard zou worden. Wij hadden al bedacht dat de rechter op deze manier heel gemakkelijk zou kunnen afdoen met een ingewikkelde zaak, want dat de zaak anders erg ingewikkeld zou worden is wel duidelijk. Er bestond immers nog geen adequate wet en de rechter zou zich dus in allerlei bochten moeten wringen om de toen geldende wetgeving op Harry en Rob toe te passen. Om 10.00 zaten wij alweer in de tribune, maar de rechter had nog wat meer tijd nodig... Om 10.40 (hehe, eindelijk!) deed de rechter uitspraak aangaande het niet ontvankelijk zijn van het OM. Zij stelde dat als einddatum de datum van de dagvaardiging moest worden genomen en dat er dus nagenoeg 24 maanden tussen arrestatie en dagvaardiging zaten. Zij overwoog dat Harry en Rob nog nooit eerder in aanraking met justitie waren geweest en uit afgeluisterde telefoongesprekken van Rob en Harry (ja hun telefoon was afgetapt!) maakte zij op dat Harry en Rob in de overtuiging waren niet strafbaar bezig te zijn, er was immers geen wet die hun activiteiten verbood. (Merk op: Het aftappen van telefoongesprekken kan dus ook in je voordeel uitwerken!) Zij tilde zwaar aan het feit dat Rob en Harry twee jaar lang onder druk hadden geleefd van een eventuele vervolging, bij Rob had deze zaak het begin van zijn carri`ere al aangetast en een eventuele strafvervolging zou de beginnende carri`ere van Harry schaden. Ze concludeerde dat het belang van het OM niet opwoog tegen het belang van de verdachten en verkaarde het OM niet ontvankelijk. JIPPIE!!!! H O E R A ! ! ! ! ! ! Harry, dat kost je een fuif! ;-) [Deze fuif gaat helaas niet door. :( Zie verderop.] Om 10.45 was de zitting gesloten. Je zou je kunnen afvragen of een vrijspraak beter was - nu is er immers geen zaak geweest en is ook de (on)schuld van Harry en Rob niet vastgesteld. Volgens Harry was dit beter, want er is geen zaak is geweest en het is dus ook niet na te gaan in boeken en bladen. Van een zaak is altijd informatie op te vragen en een toekomstige werkgever zou, ondanks een vrijspraak, toch zo zijn eigen conclusies kunnen trekken. Wij waren natuurlijk al lang blij dat het zo goed was afgelopen, we wisten immers al tevoren dat een eventuele uitspraak nog twee weken op zich zou laten wachten. De officier van justitie kan nog wel in beroep gaan (hij moet dat dan binnen twee weken doen) maar de verwachting is dat hij dat niet doen zal. Hij heeft immers geen deskundige, heeft erg veel tijd laten verstrijken en bovendien zou de zaak hopeloos ingewikkeld worden. [Inmiddels is bekend dat de officier van Justitie _toch_ in beroep is gegaan. Volgens de advocaat zijn hier een aantal mogelijke redenen voor: - Hij wil echt in hoger beroep gaan. (Dit lijkt niet waarschijnlijk.) - Hij wil pesten. Door in beroep te gaan zitten Harry en Rob nog zo'n 7 maanden langer in onzekerheid. Hij kan dan vlak voor het proces alsnog van zijn beroep afzien. - De in beslag genomen spullen hoeven nog niet vrijgegeven te worden. - De officier van justitie lijdt zo minder gezichtsverlies. Nu hij in beroep gaat komt in de kranten dat hij zich niet neerlegt bij zijn onontvankelijkheid. Als hij nu alsnog afblaast vlak voor de volgende zitting dan verschijnt daarvan hooguit een klein berichtje in de krant. Al met al is dit niet leuk voor Rob en Harry. :( ] Na afloop gingen we nog even naar de hal van het justitieel paleis om Rob en Harry te feliciteren en om nog wat bij te kletsen. Daar was ook een verslag- gever van radio Noord-Holland die Rob, Harry, Wietse en zelfs Walter inter- viewde. Daarna gingen we de stad in en in een leuk cafe' ergens in de binnenstad kletsten we verder. Rob vroeg of men radio Noord-Holland op wilde zetten, want hun interview kon ieder moment worden uitgezonden. En ja hoor... op een gegeven moment was het daar. Verslaggever: "Zijn jullie nu grote helden of enorme sukkels?" Rob: "Eh... geen van beiden, bla bla bla ..." Guido v. R.: (schreeuwt duidelijk hoorbaar) "Psukkels!!!" Verslaggever: "Hee hoorde ik daar iemand `sukkels' zeggen?" en wendde zich tot Guido, die het toen meteen liet afweten. Zwak hoor. :) Vervolgens zijn we nog naar een terrasje op het Rembrandtplein gegaan, alwaar Guido Oscar telkens een signaal gaf als er een interessant ogende dame voorbijkwam. :) Oscar zou hetzelfde doen met dames die van de andere kant kwamen, maar kweet zich slecht van zijn taak. :) Vervolgens ging ik met Koen, Walter en Ivana terug naar Eindhoven, want ik moest nog koken en naar Footloose. Dat was een leuk en geslaagd dagje stappen in Amsterdam! Aldus naar waarheid opgemaakt, met dank aan Harry en Rob voor waardevol commentaar. Eindhoven, Rtfm. ----- ----- ----- Giga's MuziekRubriek -------------------------- ---- Door Walter 'GigaWalt' Belgers Deze keer in de MuziekRubriek aandacht voor Phil Collins, bij iedereen bekend, dan wel als solo-artiest, dan wel als drummer/zanger van Genesis. Op 9 april zag ik Phil Collins live in de gloednieuwe Prins van Oranjehal van de Jaarbeurs in Utrecht. Deze hal is speciaal voor concerten gebouwd. Utrecht ligt mooi centraal in Nederland en is prima bereikbaar middels openbaar vervoer en ook met de auto. Alleen is de voetgangersbrug van het Jaarbeurscomplex naar de parkeergarage niet berekend op een stroom van tienduizenden mensen die tegelijkertijd naar de overkant willen. Het concert was er 1 van de vier die Phil Collins in Nederland gaf in het kader van de "Both Sides Tour '94". Het concert duurde maar liefst 3 uur! Dan rekenen we de pauze(!) voor het gemak ook maar mee. Het decor moest een aantal daken voorstellen, met zo'n deurtje om op het dak van een flatgebouw te komen zoals je dat in Amerikaanse films ziet, een waslijn, een "HOTEL" neonreclame en een groot billboard dat gedurende het concert steeds veranderde. Phil kwam op via het zojuist genoemde deurtje, deed zijn jas uit en begon te drummen op een drumstel gemaakt van oude olietonnen e.d. Hij drumde ook nog samen met iemand die allerleu drumpads onder z'n jas had gedaan waardoor hij maar op z'n knieen en borst hoefde te slaan om te drummen. Daarna begon Phil te praten. Hij heette bijna iedereen welkom ("Hello Utrecht! Hello Amsterdam! Hello Rotterdam! Hello Holland!"... en de rest van Nederland dan?!) en vertelde dat hij contact had gezocht met organisaties die geld inzamelen voor daklozen om dat bij de ingang van de zaal ook te doen. Ik heb hier echter niets van gemerkt. Naast die eerste drumsolo volgde er slechts 1 andere solo, wat ik persoonlijk wel jammer vond. Phil Collins staat erom bekend 1 van de zeer weinigen te zijn die tegelijkertijd kan drummen en zingen (dat heeft hij geleerd bij Genesis toen Peter Gabriel opstapte). De eerste helft bestond naar eigen zeggen uit "blues" en het tweede gedeelte uit "party" nummers. Bij blues moet je dan denken aan serieuze nummers die hij de laatste tijd maakt, zoals "Another Day In Paradise". Het tweede nummer was echter "Don't Lose My Number", waarschijnlijk om het publiek losser te maken (wat ook lukte). Tijdens de pauze zagen we was hangen aan de waslijnen waaronder huisvrouwen koffie aan het drinken en aan het roddelen waren! Tijdens de tweede helft nummers als "In The Air Tonight" (nog steeds 1 van mijn favorieten, een nummer dat Phil ooit improviseerde en nadien op plaat heeft gezet), "Sussudio", "Easy Lover" (helaas zonder Philip Bailey) en andere krakers. Phil werd in de tweede helft bijgestaan door een blazerskwartet. De bassist is ook nog de moeite van het vermelden waard: dat was Nathan East, de "hofbassist" van Eric Clapton. Eric Clapton en Phil Collins zijn goed bevriend met elkaar wat resulteert in leuke samenwerkingen. Er was ook een toegift, Phil speelde tijdens deze toegift o.a. een nummer dat niet van hemzelf was maar van zijn favoriete songwriter, ene meneer Paul Brady. Hij speelde dat op piano met als begeleiding verder alleen saxofoon. Als afsluiting had hij (hoe kan het ook anders) "Take Me Home". Een geslaagd concert! Discografie Phil Collins solo: . Face Value . Hello, I Must Be Going . No Jacket Required . ...But Seriously . Serious Hits Live . Both Sides Walter. --- walter@giga.win.tue.nl ----- ----- ----- Schrijvers in de schoolbanken 2 ------------------------------------- ---- Door Erlend Vorige keer heb ik beloofd dat ik wat zou vertellen over de hulpmiddelen die een schrijver heeft om zijn teksten bruikbaarder te maken. Het eerste wat een schrijver kan doen heeft niet eens iets met schrijven te maken, maar met de distributie van tekst. In plaats van mensen een veel papier of nog ergere een heel pak papier onder de neus te schuiven, kan hij beter een elektronische versie van de tekst verspreiden. De lezer heeft dan een tekst waar hij zelf nog wat mee kan doen. Wat kun je nou doen met een elektronische tekst wat je met een papieren versie niet kunt? Je kunt van een elektronische tekst niet eens vliegtuigjes vouwen. Ik zelf vind dat de grootste verbetering is dat ik teksten dan kan veranderen zodat de dingen die ik niet goed vind er uit kunnen. Heb je je trouwens wel eens geergerd aan vreemde papierformaten? Zoals US Legal, of B5, nou die zijn gewoon op normaal papier uit te printen, zodat er geen kopieerkapriolen of knipwonders verricht hoeven worden om papier op de juiste maat te krijgen. Of je kunt alle keren dat de schrijver het heeft over directeur vervangen door aap. De aap van een bedrijf was trouwens niet blij met mijn suggestie... Wat ook heel leuk is, is het refereren aan andere delen van een tekst. Het eerst kwam ik dit tegen in MS Word voor windows, maar bijvoorbeeld Tempus Word Professional kan dit ook. Wat je doet is, je schrijft bijvoorbeeld : "Onze aap, waarover ik al gejodeld heb op bladzijde " en voegt dan een tekentje tussen dat verwijst naar de aap die je gemarkeerd hebt op bladzijde x. Als je nu overstap op papierformaat RAAR7, dan blijft de verwijzing kloppen, al heb ik wel een paar keer meegemaakt dat Word een ander idee had over kloppend dan ik. Nou is dit nog maar een heel simpel truukje en het is te verwachten dat de softwarebedrijven nog veel meer van dit soort truukjes in hun software gaan stoppen. Helaas is er door deze bedrijven niet een algemeen mechanisme bedacht, waarmee een onbeperkt aantal truukjes mogelijk wordt. Met SGML (een trukendoos) is er wel een in principe onbeperkt aantal truukjes mogelijk. In de volgende TOM, zal ik daar wat meer over vertellen. Erlend, Eindhoven ----- ----- ----- Lol met dimensies ----------------------- ---- Door Koen Holtman Deze keer behandelen we informatiedragers vanuit een gedimensied oogpunt. O. De dimensies van schijfjes Het oppervlak van een floppy disk is tweedimensionaal. De informatie staat in ringen (tracks) op de disk, en elke ring bestaat uit een stel secties (sectoren) met informatie. Bij moderne dubbelzijdige diskettes hebben we nog een derde dimensie: de kant (side) van de disk. Een partje informatie wordt dus geadresseerd met een 3D-coordinaat: (side, track, sector). Er zijn CDs in ontwikkeling die meer als 2 `sides' hebben, de informatie wordt dan in een aantal horizontale lagen aangebracht in een transparante schijfje, met gedeeltelijk reflecterende, gedeeltelijk doorzichtige sporen. Door de laserstraal op de juiste hoogte scherp te stellen krijg je dan alleen signaal van een laag. In het volgende plaatje wordt alleen het het signaal in de 2e laag van het schijfje geregistreerd. <----hierboven zit de laser, halfdoorlatende spiegel, fotocel | | | | <----laserstraal | | ---==##==--- <----beweegbare lens \ / ------\-----/----------------- <--bovenkant CD 1 1 111\ 11/1 1 11 111 11 11 <--1e laag met informatie \ / 2 22 22 2X2 22 2 2 2 2 2 2 <--2e laag met informatie / \ 3 3 3/3 3\3 3 3 333 3 3 33 <--3e laag met informatie ------/-----\----------------- <--onderkant CD / \ Het moet al gelukt zijn CDs met 8 lagen informatie te maken, en schrijfbare CDs met 6 lagen. Trouwens kan de datadichtheid van een CD per laag apart ook nog gemakkelijk verhoogd worden. De huidige CD spelers gebruiken een rode laser. Met licht van een kortere golflengte (blauw bijvoorbeeld, of liever nog ultraviolet) kun je een hoger oplossend vermogen bereiken bij het lezen, waardoor er meer informatie in een spoor gepropt kan worden. Jammergenoeg is er nog steeds geen goedkope manier uitgevonden om een blauwe laserdiode te maken. Net als bij LEDjes is een andere kleur als rood veel duurder. Nog verder in de toekomst liggen CDs met een vierde dimensie: de kleur van de gebruikte laserbundel. De informatie die met groen licht gezien kan worden wordt `geschreven' met materiaal dat alleen groen licht reflecteert, en in de zelfde laag kan ook nog met spul voor geel, rood, etc. geschreven worden. Hetzelfde `geschcheiden kleuren' principe wordt ook gebruikt voor de 3D brilletjes met de groene en rode glaasjes. Hierbij worden er twee afbeeldigen op hetzelfde vel papier gedrukt, een met groene inkt (die je dus door het groene glaasje niet ziet), en een met rode inkt die onzichtbaar is door het rode glaasje. Lasers die je kunt `afstemmen' om een bepaalde kleur te genereren zijn echter nog in een experimenteel stadium, het zal wel een tijdje duren voordat we die in consumenten apparatuur zien. Het interessante is dat er materialen zijn met een heel hoge `kleurscheiding', je kunt er met een `medium slate blue' straal wat inbranden, en dan nog iets met `light slate blue', enzovoorts. Als je vervolgens met `medium slate blue' gaat lezen krijg je ook alleen maar die informatie terug. Ik geloof dat je in totaal iets van 10.000 kleurnuances (van monochromatisch licht) kunt gebruiken, en dan raakt de boel nog niet in de war. 1. Foutencorrigerende codes Op floppies en CDs kunnen beschadigingen optreden waardoor er informatie onleesbaar wordt. CD's zijn daarom standaard uitgerust met foutencorrigerende codes. Ik heb laatst een foutencorrigerend code systeem voor floppies gemaakt voor gebruik in mijn `tbackup' backup programma dat draait onder Linux. Het systeem heet BLEXTA, wat staat voor `Block Level EXor Trace Assembly'. Natuurlijk heb ik eerst de afkorting bedacht (`blexta' is een van mijn favoriete onzinwoorden, een samentrekking van `blebber' en `wuxta'), en daarna pas de woorden waar die afkorting voor staat. Toch beschrijft `Block Level EXor Trace Assembly' vrij goed hoe het algoritme werkt. Veel foutencorrigerende codes, vooral die gebruikt bij dataverkeer, zijn tegelijk fouten_detecterende_ codes, want de lezende partij kan niet aan een ontvangen bit zien of die bij transmissie verminkt is of niet. Bij floppies ligt dat anders: die hebben een ingebouwde foutendetectie door middel van checksums. De codes hoeven daarom alleen informatie te bevatten die het mogelijk maakt een fout, waarvan bekend is waar die zit, weer te repareren. Het algemene principe van zo'n code is heel eenvoudig. Hier is een voorbeeld met getallen: Informatie: 3 1 4 1 5. De foutencorrigerende code is de optelsom van de getallen in de informatie: 3+1+4+1+5 = 14. Op de informatiedrager schijven we dus: 3 1 4 1 5 14. Als nu een van de getallen op de informatiedrager beschadigd wordt, lezen we bijvoorbeeld: 3 1 ? 1 5 14. We kunnen het missende getal nu terug berekenen: 3+1+?+1+5 = 14 ? = 14 - 3 - 1 - 1 - 5 ? = 4. De informatie, gecorrigeerd voor fouten, is dus: 3 1 4 1 5. Op floppy disks staan geen getallen, maar sectors die (bij de meeste floppieformaten) ieder 512 bytes bevatten. Linux groepeert intern steeds twee sectoren tot een `blok' van 1024 bytes. In plaats van rijtjes getallen hebben we dus rijtjes blokken, waarbij er soms een blok onleesbaar is. Voor het berekenen van foutencorrigerende code van een stel blokken gebruiken we niet de optel operatie, maar de zogenaamde bitsgewijze XOR operatie. Het aardige daarvan is dat we, in plaats van de aftrek operatie, diezelfde bitsgewijde XOR ook kunnen gebruiken bij het terug berekenen van een missend stuk. Nu hebben we het basiselement van de BLEXTA foutencorrigerende code: een (eendimensionale) rij blokken met een correctie blok erbij. We noemen zo'n rij een `pad' of `trace', waarom zal zo duidelijk worden. Een floppie is tweedimensionaal (als we even de `side' verwaarlozen). we kunnen deze als volgt voorstellen, met elk sterretje een blok: sector nr 000000000111111111 123456789012345678 ****************** 00 track ****************** 01 nr ****************** 02 ****************** 03 ****************** 04 eigenlijk zitten de twee ****************** 05 zijkanten van dit plaatje ---etc--- aan elkaar vast... ****************** 78 ****************** 79 Als ons voor het gemak beperken tot de tot de eerste 4 tracks, kan een beschadigde floppie er bijvoorbeeld zo uitzien: ****************** 00 **************?*** 01 ****************** 02 *****?************ 03 Deze fouten kunnen gecorrigeerd worden als we voor horizontale paden correctiecodes hebben: ------------------ pad 0 --------------?--- pad 1 ------------------ pad 3 -----?------------ pad 3 **** <-- correctiecodes voor elk pad, ergens anders op de floppy We kunnen met behulp van de bijbehorende correctiecodes de twee vraagtekens in de paden 1 en 3 terugberekenen. Bij de volgende beschadiging werken horizontale paden echter niet meer: ****************** 00 *************??*** 01 ****************** 02 *****?************ 03 We missen twee blokken in pad 1. We kunnen wel de `som' van die twee bloken berekenen, maar niet de inhoud van elk blok afzonderlijk. De kans dat er twee blokken naast elkaar onleesbaar zijn is echter zeker niet nul: beschadigingen trekken zich weinig aan van blokgrenzen, vaak zal een beschadiging een aantal naast elkaar liggende blokken tegelijk verminken. De oplossing is om verticale paden toe te voegen: |||||||||||||||||| |||||||||||||??||| |||||||||||||||||| |||||?|||||||||||| ****************** <-- correctiecodes voor elk pad, ergens anders op de floppy Elk van de drie beschadigingen hierboven ligt in een ander vertikaal pad, ze kunnen dus alledrie gereconstrueerd worden. Het aardige is nu dat we met de combinatie van horizontale en verticale paden ook fouten kunnen repareren die beide afzonderlijk niet aankunnen, b.v. ***??* ***?** ****** ****** **??** ----> **??** ----> **??** ----> ****** *??*** **?*** ****** ****** ****** verti ****** hori ****** verti ****** pad pad pad reparatie (2X) reparatie (2X) reparatie (2X) We hebben nu dus een tweedimensionale pad layout op de disk. Overigens bedekken die paden niet de hele disk, het laatste stuk van de floppy is gevuld met de correctiecodes. Er zijn nu er nog steeds foutenpatronen mogelijk die horizontaal+vertikaal niet aankunnen, b.v. **** *??* *??* **** Om dit soort blokken ook te kunnen repareren zitten er in het BLEXTA systeem ook nog twee andere soorten paden, die min of meer schuin door de floppy lopen. Bovendien wordt er intern wat geschoven met blokken om het optreden van `vierkantjes' minder waarschijnlijk te maken. Last but not least worden er ook nog foutencorrigerende codes voor het blok met de correctiecodes zelf berekend. Natuurlijk blijven er altijd beschadigingspatronen over die niet gerepareerd kunnen worden, hoeveel overlappende paden je ook hebt. Als je 5% van de floppie vult met correctiecodes, kun je nooit een floppie waarop 6% van de informatie onleesbaar is geworden volledig repareren; als dat wel kon had je een datacompressie algoritme uitgevonden dat alle soorten data altijd kan comprimeren. 2. De Troostende Vierdimensionaliteit Met alleen horizontale en vertikale paden kun je je de verzameling blokken op de floppy als een tweedimensionaal oppervlak voorstellen. Op dat 2D oppervlak kun je gemakkelijk zien welke `clusters' van onleesbare blokken wel of niet hersteld kunnen worden. Met de vier soorten paden in BLEXTA moet je je een vierdimensionale structuur voorstellen om inzicht te krijgen in welke clusters er nog herstelbaar zijn. Omdat alle 4 klassen paden elkaar beinvloeden, is het niet goed mogelijk die 4D structuur te reduceren tot een 3D of 2D voorstelling. De vierdimensionale structuur maakt het dus erg moeilijk de prestaties van de foutencorrectie te analyseren (en daarna te optimaliseren), maar dat is helemaal niet erg, dat was juist de bedoeling! Voor optimalisatie heb je namelijk niet alleen een structuur nodig waar je met je ruimtelijk/wiskundig inzicht nog brood van kunt bakken, maar ook statistische informatie over welke clusters van fouten met de grootste waarschijnlijkheid optreden. En het is me nooit gelukt die statistische informatie te verzamelen. Als pleister op de wonde heb ik daarom het samenspel van paden maar zo onanalyseerbaar mogelijk gemaakt. Zo lijkt het minder erg dat ik geen statistieken heb, ik had die dan toch niet kunnen gebruiken. Ik heb eerst geprobeerd boeken of artikelen te vinden waarin statistische informatie over floppy defecten zou staan, maar dat lukte niet. Daarna heb ik geprobeerd zelf clusters van fouten te maken door middel van `versnelde veroudering' van floppies. Met een stel floppies die toch al defecten hadden heb ik alles gedaan wat volgens de bijgevoegde tekeningetjes niet mag: invriezen, op de verwarming leggen, op luidsprekers leggen, op magneten leggen, enzovoorts. Alleen stof in de floppies strooien heb ik niet gedaan, want dan slijt de leeskop van de drive ook en dat is ook weer niet de bedoeling. Wat ik ook probeerde, er wilden zich maar geen beschadigingen op de floppies ontwikkelen, laat staan clusters van beschadigingen. "If you want it to go wrong, it won't", ongetwijfeld een minder bekend gevolg van de wet van Murphy. Alleen toen ik een heel sterke magneet op een floppy gebruikte werd ineens 60% van de blokken onleesbaar, en daar had ik dus ook weer niks aan. Volgende keer in `lol met dimensies': Het heelal: een 4D structuur. ----- ----- ----- TimeWasters SportBrasDag ------------------------------ ---- Door Walter 'GigaWalt' Belgers Op vrijdag 20 mei 1994 organiseerde ondergetekende de E e r s t e T i m e W a s t e r s S p o r t B r a s D a g ! De opkomst was bedroevend laag: behalve mezelf waren van de TimeWasters alleen Harry en Mark aanwezig, en verder ook nog Paul Schepers. Dit was ten dele te danken aan het feit dat ik de dag tevoren met koorts op bed lag. Maar toch, slechts 3 TimeWasters!?!? Dit evenement is ontstaan omdat ik ooit eens geruchten opgevangen heb van een `Fidelio Sportweek' die niemand echter van plan was te organiseren. Dan maar een Giga Sportavond, omgedoopt tot TimeWasters SportBrasDag om in de `T*BD' afkortingen te blijven. Het programma bestond uit de volgende `sporten': . tafeltennissen . flipperen . poolbiljard . tafelvoetballen . sjoelen . darten De eerste twee sporten vonden plaats bij GEWIS. De uitslagen: tafel- Mark - Harry 8 - 21 flipperen: Mark 2.134.760 tennis Paul - Walter 21 - 14 Walter 3.138.010 Mark - Walter 15 - 21 Paul 3.387.420 Paul - Harry 4 - 21 Harry 6.557.200 Duidelijk te zien is dat Harry thuis een tafeltennistafel heeft staan. Jammer genoeg voor Mark heeft GEWIS net een nieuwe flipperkast waardoor Harry verrassend eerste werd bij dit onderdeel. Hierna toog het gezelschap naar Poolkafee Wish voor het poolen en tafelvoetballen. De uitslagen: poolen Paul - Harry 1 - 0 tafel- Mark - Walter 3 - 3 Mark - Walter 1 - 0 voetbal Paul - Harry 2 - 5 Paul - Walter 0 - 1 Mark - Harry 3 - 7 Mark - Harry 0 - 1 Paul - Walter 1 - 7 Het poolen ging gelijk op. Grappig was dat de cue-ballen steeds in het biljard verdwenen zodat we steeds ballen gingen jatten van andere biljards totdat ze allemaal opwaren. Toen iemand het biljard met een sleutel openmaakte kwamen er 3 cue-ballen uit! Bij het tafelvoetballen was te merken dat Harry dat wel vaker gedaan had, zo wist hij hoe je een bal kon pakken als je er normaal niet bij kon (door een enorme hengst op die stangen te geven). Ten slotte was de finale bij mij thuis: sjoelen en darten. Omdat Paul snel naar huis moest werd er bij het darten slechts 1 partij gespeeld. Dat was toch nog een lange partij omdat de bull maar niet geraakt werd. Paul wist wel goed de triple-13 te raken (42 punten, Hitchhiker's Guide To The Galaxy-fan?) en uiteindelijk kwam het op de bull aan, 1 bull voor elk team om te winnen. De uitslagen: sjoelen Mark 105 darten Harry + Walter 1 Paul 90 Mark + Paul 0 Harry 114 Walter 103 Daarmee was de TSBD voorbij met de eindstand: Individueel klassement: 1. Harry 2. Walter 3. Paul 4. Mark Groepsklassement: 1. Team Harry + Walter 2. Team Mark + Paul De prijzen: eeuwige roem voor Harry en Walter, en een reis-schaakspel voor Harry als beste individuele speler. Een activiteit die zeker voor herhaling vatbaar is, hopelijk met meer deelnemers! Walter. (walter@giga.win.tue.nl) ----- ----- ----- Spel/filmbespreking ------------------------- ---- Door Erlend Sommigen is misschien al opgevallen dat de titel van deze spelbespreking iets anders is dan normaal. Dat komt omdat ik deze keer wat vertel over een uniek spel, namelijk SINBAD and the throne of the falcon, a cinemaware interactive movie. Volgens mij zou dit spel heel aardig scoren als er ooit een prijs voor de langste speltitel wordt gegeven. Het spel heeft deze vreemde titel omdat het doet alsof het een film is waarin je zelf de hoofdrol speelt. Zelfs de verpakking van het spel (zoals je misschien al wist, ik vind de verpakking van een spel eigenlijk net zo belangrijk als het spel zelf) straalt het hele filgevoel uit. De voorkant van de doos ziet er uit als de posters van de indiana jones films, met sfeervol getekende hoofdrolspelers en oosterse accenten. Zelfs de tekst is nageaapt met de hele verplichte opsomming van 'Executive producers' tot 'Written & Directed by'. De achterkant laat de bioscoop zien waar de film draait. Als je het voorflapje opent komt de grootste grap. Dan heb je een GIANT SIZE POPCORN bakje. Echt Amerikaans dus. Verder zit er in het doosje dan een uitgebreide folder die beschrijft welke 'films' er nog meer te koop zijn, een redelijke handleiding, een kaartje (jippie!) en drie floppies met daarop 'reel 1' tot en met 'reel 3', ofwel band 1 t/m 3. Het spel zelf begint heel leuk met een introducerend filmpje. De plaatjes zien er natuurlijk niet zo uit als bij de nieuwe CDI films, maar meer zoals een goede tekenfilm. Voor een Atari ST is dat best een goede kwaliteit. Het verhaal is nogal eenvoudig. De kalief in Damaron is veranderd in een valk en de princes heeft jou Sinbad gevraagd om op zoek te gaan naar een genezing, terwijl je ondertussen ook nog de prins en prinses moet beschermen. Bovendien moet je alles nog binnen een bepaalde tijd gedaan hebben, want anders is het te laat voor de kalief. Het spelen zelf is behoorlijk makkelijk. Je hoeft alleen maar met de muis te wijzen en zo reis je te voet of met schepen door de wereld. Soms kom je mensen tegen die je kunnen helpen en daar kun je dan mee praten door uit een serie zinnetjes te kiezen. Ondertussen kan je schip aangevallen worden. De manschappen die je hierbij kwijtraakt kun je weer aanvullen door bijv. tijdens het varen drenkelingen op te pikken. Al met al is het toch nog te makkelijk om dood te gaan, zodat ik wel vaak het einde, maar niet de hele film heb gezien. Het spel werd trouwens gedistribueerd door Mindscape, die bijvoorbeeld ook defender of the crown distribueerden. Eigenlijk moet ik toegeven dat ik dit ene leuk spel vind omdat het zo origineel van opzet is. Helaas heb ik maar weinig tijd om spellen te spelen, maar in de vakantie zijn er alleen herhalingen op TV, dus voor volgende keer denk ik nog meer te vertellen te hebben. Speel ze! Erlend, Eindhoven ----- ----- ----- Roddels! -------------- Rtfm tegen Wietse: "Zeg Wietse, wil jij geen TimeWasters' zonnebril kopen?" Wietse: "WAAAAAAT??? * * * K O P E N * * * ? ? ! ? ! ? ? ? ? Ben je helemaal van de pot af gerukt?" Rob vraagt konstant aan Ivana of zei leuke feitjes over Walter wil vertellen. Heeft hij een oogje op Walter? Tijdens de borrel: Frank: "is dat nou Susan, dat meisje bij die flipperkast ?" Oscar: "Ja, die smurf daar" Jennifer admits she's spoiled because she talks too much with Dutch boys. Toen Rtfm voor de zoveelste keer tegen Arjan de Vet zei dat-ie maar eens een TimeWasters T-shirt moest kopen, zei Arjan: "Dat probeer ik zo lang mogelijk uit te stellen." Volgens Fidelio heeft Gonz geen goede smaak wat betreft vrouwen. Na de irc-party gingen MandelBro, Ignotus, Weerdo en Rtfm nog even naar de kermis, in de botsautotjes. Na afloop vroeg Rtfm aan MandelBro: "Hee, jij had toch n`og een muntje?" Maar Mandel antwoordde: "Nee hoor." Het bleek dat-ie twee muntjes tegelijk in het autotje had gedaan. Pieter, tegen Pascal. "He Wouter. Wouter! HE WOUTER !!!" Op een GEWIS borrel presteerde Oscar het om Tim telekinesisch een bloedneus te bezorgen. Dit omdat Tim Oscar bedreigde met jiu jitsu activiteiten. Rtfm komt zeer opgewekt binnenlopen tijdens de GEWIS borrel. Oscar merkt op dat Rtfm zich zeer wulps gedraagt waarop Tim opmerkt dat Rtfm waarschijnlijk een vriendin heeft! Tijdens een feestje: Harry: "Waar zijn Walter en Ivana, komen ze niet vanavond ?" Frank: "Ze hadden wat anders te doen zeiden ze" Harry: "Gingen ze soms uit" Frank: "Nee ze gaan nooit uit, ze zijn altijd thuis. Walter houd niet van uitgaan" Harry: "Wat moeten ze dan altijd daar ?" Frank: "Ze slapen vast niet want ze staan meestal pas om 1 uur op!" Volgens "Onze Taal" van januari 1994 heeft "onderzoek [..] laten zien dat mensen die erg luid spreken [..] niet erg slim worden gevonden." Zou Oscar hier ook last van hebben? Arjan de Vet: "Hee, de iaehv.nl ligt plat. Ja, met Nauta aan de console kan dat altijd gebeuren." ----- ----- ----- Offici"ele Informatie --------------------------- Timewasters Online Magazine is een productie van The Incredible Timewasters. Alles uit deze publicatie mag in het roddelcircuit terechtkomen zonder toestemming van mij of iemand anders. Niets uit deze uitgave mag als de waarheid geclaimed worden zonder uitdrukkelijke toestemming van een van de Editorial Staff. We kunnen geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor het gebruiken of printen van informatie uit dit magazine. Vragen over TOM, en aanvragen en opzeggingen van abonementen, kunnen naar het adres tom-request@win.tue.nl gemaild worden. Kopij kan naar tom@win.tue.nl worden gestuurd. Oude nummers van de TOM zijn te vinden in Gopher, op de gopher server gopher.win.tue.nl in de informatiedirectory van de T.U.E. onder TimeWasters. Dit is de gopher link info: Type=1 Name=TimeWasters Online Magazine (TOM) Archive Path=1/tue/tw/TOM Host=gopher.win.tue.nl Port=70 Plaatjes die als bijlage bij een TOM verschijnen, zijn vaak expres van mindere kwaliteit omdat we de bijlages niet te groot willen maken. Voor de originele plaatjes (die vaak veel beter zijn) verwijzen we naar gopher. Oude nummers van de TOM zijn ook te verkrijgen via email, stuur een mailtje met subject `tom2' (zonder de kwootjes) naar timewasters-request@win.tue.nl, waar voor de 2 het nummer van de gewenste TOM moet worden ingevuld, bijvoorbeeld 2. """"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" TOM-Timewasters Online Magazine (c) 1994 The Incredible Timewasters """""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""